ΜΠΟΡΩ ΚΑΙ ΕΓΩ ΟΠΩΣ ΕΣΥ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ: Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ – Κοινωνική Συναίσθηση και Ευθύνη

Συμπερίληψη: Αλληλοσεβασμός, διαφορετικότητα

1ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

ΤΙΤΛΟΣ: <«Τι ξέρω, και τι θέλω να μάθω>

ΣΤΟΧΟΙ:

Να αναγνωρίσουν τις διάφορες μορφές σωματικής αναπηρίας
-Να διακρίνουν και να περιγράφουν καταστάσεις που μπορεί να τους δημιουργούν θετικά και αρνητικά συναισθήματα -Να αναγνωρίσουν ότι η δική τους συναισθηματική κατάσταση μπορεί να διαφέρει από εκείνη των άλλων .
-Να χρησιμοποιούν κατάλληλο λεξιλόγιο για να περιγράψουν τα συναισθήματα και να εξηγήσουν μια συναισθηματική κατάσταση
Να εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους
Να αλληλοεπιδρούν με παιδιά που έχουν ίδιες και διαφορετικές αντιλήψεις και απόψεις
Να κάνουν περιγραφές με λογική σειρά και συνέπεια
-Να διατυπώνουν και να συνοψίζουν επιχειρήματα για την τεκμηρίωση απόψεων
Να δείχνουν σεβασμό και ενδιαφέρον σε σχέση με τους διαφορετικούς τρόπους επικοινωνίας ιδιαίτερα των ατόμων με αναπηρία (πχ. νοηματική γλώσσα)
1η Δραστηριότητα
Αναρτούμε καρτέλες που δείχνουν νέα και ηλικιωμένα άτομα με κάποιου είδους αναπηρία (κώφωση, τύφλωση, κινητική αναπηρία) στη γωνιά της παρεούλας και ενθαρρύνουμε τα παιδιά να τις δουν στις ελεύθερες δραστηριότητες. Παρατηρούμε τις αντιδράσεις και τυχόν συζητήσεις παιδιών.

2η δραστηριότητα

Στην ολομέλεια κάθε ζευγάρι σηκώνεται και επιλέγει μια εικόνα. Αφού επιλέξουν όλα τα ζευγάρια τους ζητάμε για 3 λεπτά να την δουν πολύ προσεκτικά (χωρίς να μιλάνε) και να σκεφτεί ο καθένας τι του κάνει εντύπωση και τι αισθάνεται όταν βλέπει την εικόνα. Στη συνέχεια ζητάμε από τα ζευγάρια να σκορπιστούν στη τάξη το κάθε ζευγάρι να καθίσει αντικριστά και να ακούσουν πολύ προσεκτικά τι έχει ο φίλος τους να του πει. Τους εξηγούμε ότι θα πρέπει να θυμούνται τι θα τους πει το ζευγάρι τους γιατί θα το παρουσιάσουν στην ολομέλεια (10 λεπτά). Στη συνέχεια τα ζευγάρια έρχονται στην ολομέλεια. Κάθε ζευγάρι σηκώνεται δείχνει την καρτέλα του και το κάθε παιδί παρουσιάζει αυτά που είπε το ζευγάρι του. Αν έχουν μείνει εικόνες που δεν επιλέχθηκαν τις παρουσιάζουμε στα παιδιά Τι δείχνει εδώ; Τι σας κάνει εντύπωση; Πώς αισθάνεστε όταν βλέπετε αυτή τη φωτογραφία; Γιατί; Πως λέγονται τα άτομα που δεν βλέπουν, δεν ακούν, δεν μπορούν να περπατήσουν….; Έχετε τέτοια άτομα στην οικογένειά σας; Έχετε δει τέτοια άτομα στο δρόμο, στο σχολείο, στη τηλεόραση, σε βιβλία;

3η δραστηριότητα

Σε χαρτί του μέτρου κάνουμε ένα πίνακα (Τεχνική KWLH) με 4 στήλες. Συμπληρώνουμε μόνο τις δύο πρώτες στήλες Τι ξέρουμε για τα άτομα με αναπηρία; Τι παραπάνω θα θέλαμε να μάθουμε για τα άτομα που είδαμε στις εικόνες;

2ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

ΤΙΤΛΟΣ: <Η πριγκίπισσα ΜΕΑ και οι 4 σωματοφύλακες»

Να γνωρίσουν ήρωες παραμυθιού με κάποια μορφής αναπηρία.
Να αναγνωρίζουν θετικά και αρνητικά συναισθήματα
Να υποστηρίζουν και να αιτιολογούν τις απόψεις τους 
Να διατυπώνουν ερωτήματα για πράγματα που δε γνωρίζουν 
Να κάνουν υποθέσεις και να επιχειρούν να ερμηνεύσουν τα συναισθήματα των άλλων Β.1.2 (iii)Να ακούν με ενδιαφέρον και κατανόηση τα λεγόμενα των άλλων
Να διευκολύνουν την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία με βάση τους στόχους και το πλαίσιο αυτής (πχ. παιχνίδι) 
Να εκτιμούν ότι τα κάνει ξεχωριστά και να σέβονται τη μοναδικότητα των άλλων 
Να σέβονται τους συμμετέχοντες στην επικοινωνία και να αναγνωρίζουν τη συμβολή τους στην αλληλεπίδραση  
Να απολαμβάνουν την συναναστροφή και τη συνεργασία με τα άλλα παιδιά

1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Διαβάζουμε το παραμύθι «Η Πριγκίπισσα ΜΕΑ και οι 4 σωματοφύλακες». Η πριγκίπισσα Μέα, που είναι τυφλή, φυλακίζεται και πρέπει τα παιδιά να τη βοηθήσουν να αποφυλακιστεί ταξιδεύοντας με ένα μαγικό χαλί και περνώντας από διάφορες δοκιμασίες.

2η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

1η Δοκιμασία Τα παιδιά πρέπει να περάσουν τη μονή γέφυρα με το ένα πόδι (κάνοντας κουτσό), τόσα βήματα κάθε φορά όσα δείξει το ζάρι. 2η Δοκιμασία Τα παιδιά πρέπει να γίνουν νάνοι και να συρθούν μέσα στο τούνελ για να βρουν το κλειδί της φυλακής. 3η Δοκιμασία Τα παιδιά σε ζευγάρια φτιάχνουν το άλμπουμ της σειρήνας που βρίσκεται στο βυθό της θάλασσας. Πρέπει να συνεργαστούν με μη λεκτικό τρόπο για να τοποθετήσουν τις 5 εικόνες με χρονική σειρά. 4η Δοκιμασία Να ρίξουν από απόσταση μπαλάκια (φρούτα) στο στόμα του λιονταριού για να το ηρεμήσουν και να τους επιτρέψει να μπουν στο κάστρο. Το παιδί που θα ρίχνει τα μπαλάκια θα κάθεται σε καρέκλα. Τα παιδιά ολοκληρώνουν τις δοκιμασίες με επιτυχία. Η νηπιαγωγός ολοκληρώνει το παραμύθι με την απελευθέρωση της πριγκίπισσας ΜΕΑ.   Κατά την διάρκεια της ανάγνωσης του παραμυθιού η νηπιαγωγός διαφοροποιεί το περιεχόμενο της συζήτησης λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν έχουν όλα τα παιδιά τον ίδιο βαθμό γλωσσικής ανάπτυξης. Θέτει ερωτήσεις με διαφορετικό βαθμό γνωστικής δυσκολίας ώστε να δίνεται η δυνατότητα σε όλα τα παιδιά να συμμετέχουν στη συζήτηση. Ερωτήσεις χαμηλής γνωστικής απαίτησης: Περιέγραψε την εικόνα Πως την έλεγαν την πριγκίπισσα; Τι χάρισμα είχε η ΜΕΑ; Ποια ήταν η μαγική της δύναμη; Πώς λεγόταν ο κακός βασιλιάς; Τι κακό έκανε ο Γκρούγκη; Ερωτήσεις μεσαίας γνωστικής απαίτησης: Η πριγκίπισσα είχε τέσσερις σωματοφύλακες; Για να θυμηθούμε τα ονόματά τους και τι ξεχωριστό είχε ο καθένας; Ποια ήταν η πιο δύσκολη δοκιμασία παιδιά; Σας άρεσε το τέλος; Θα θέλατε να ήταν διαφορετικό; Ερωτήσεις υψηλής γνωστικής απαίτησης: Η πριγκίπισσα ΜΕΑ τι διαφορετικό είχε; Γιατί ζήλευε παιδιά την πριγκίπισσα ΜΕΑ; Τι σημαίνει σωματοφύλακας; Θα βοηθήσει λέτε κάποιος την πριγκίπισσα; Τι λέτε; Το ποντικάκι είπε ότι πρέπει να περάσουν δοκιμασίες. Τι σημαίνει αυτό; Φοβάμαι παιδιά ότι δεν θα τα καταφέρουν. Τι λέτε εσείς, τι νομίζετε ότι θα γίνει; (πρόβλεψη) Γιατί ήταν δύσκολη, τι ήταν δύσκολο; Πώς κατάφεραν να περάσουν τη μονή γέφυρα θυμάστε; Γιατί νομίζετε ότι τα κατάφεραν;  

3η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Τα δώρα της πριγκίπισσας

Η πριγκίπισσα ΜΕΑ για να μας ευχαριστήσει μας στέλνει δώρα (ένα παραμύθι με γλώσσα Braille) καθώς και βίντεο για να γνωρίσουν τα παιδιά του σχολείου τους φίλους της ενώ μας υπόσχεται ότι θα μας επισκεφτεί στο νηπιαγωγείο. Το παραμύθι περνάει από κάθε παιδί και ακούμε τις παρατηρήσεις των παιδιών. Αν εκδηλωθεί απορία γιατί δεν έχει εικόνες και γράμματα δείχνουμε και εμείς προβληματισμένες. Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να κάνουν υποθέσεις για το παραμύθι (δεν επιβεβαιώνουμε). Η εκπαιδευτικός καταγράφει τα ερωτήματα, τις υποθέσεις και παρατηρήσεις των παιδιών. Νομίζω ότι όταν μας επισκεφθεί η πριγκίπισσα μπορούμε να την ρωτήσουμε να μας εξηγήσει πως μπορούμε να το διαβάσουμε.

4ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ : < Η επίσκεψη της ΜΕΑΣ>

>

Να αναγνωρίζουν τις διάφορες μορφές σωματικής αναπηρία
Να αναγνωρίζουν τι ξέρουν και τι θέλουν να μάθουν
Να διατυπώνουν ερωτήματα για πράγματα που δε γνωρίζουν
Να αναγνωρίζουν βοηθήματα για την κάλυψη αναγκών ατόμων με αναπηρία (μπαστούνι, αναπηρικό καροτσάκι, τεχνητά μέλη, ακουστικά βοηθήματα κλπ.)
Να περιγράφουν τις ομάδες στις οποίες ανήκουν και να προσδιορίζουν τα χαρακτηριστικά και τη δράση τους
Να εκτιμούν ότι τα κάνει ξεχωριστά και να σέβονται τη μοναδικότητα των άλλων
Να διαθέτουν ομαδικότητα, ανοχή και σεβασμό στις ανάγκες των άλλων 
Να ευαισθητοποιούνται και να αναπτύσσουν υπεύθυνη στάση και δράση για να υποστηρίξουν τα δικαιώματα των παιδιών και των ανθρώπων  

1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες των τεσσάρων παιδιών που αναλαμβάνουν να γνωρίσουν ένα φίλο της ΜΕΑ. Οι ομάδες γίνονται με την επιλογή ενός κομματιού παζλ. Τα παιδιά που φτιάχνουν μια εικόνα ανήκουν σε μια ομάδα. Κάθε εικόνα δείχνει και ένα ήρωα που αντιστοιχεί στο βίντεο που θα δουν. Κάθε ομάδα βλέπει ένα διαφορετικό βίντεο που δείχνει την καθημερινότητα ενός ατόμου με διαφορετικού τύπου αναπηρία (πχ. Τυφλότητα, κώφωση, παράλυση κάτω/ άνω άκρων, μη ύπαρξη άκρων, τετραπληγία). Η κάθε ομάδα θα πρέπει να δει προσεκτικά το βίντεο της και να συμπληρώσει μετά από συζήτηση ένα πίνακα μονής εισόδου. Ποιος είναι ο ήρωας Τι διαφορετικό έχει αυτό το άτομο; Πως τα καταφέρνει; Για να μας επισκεφτεί στο νηπιαγωγείο και να περάσει καλά τι νομίζετε ότι χρειάζεται;
Τα παιδιά συμπληρώνουν τον πίνακα όπως μπορούν (ζωγραφική, αναδυόμενη γραφή) με χαρτάκια post it. Όταν ολοκληρώσουν ορίζουν ποιος θα είναι ο παρουσιαστής της ομάδας στην ολομέλεια.

2Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Η πριγκίπισσα ΜΕΑ (κούκλα κουκλοθεάτρου) έρχεται στο νηπιαγωγείο για να μας επισκεφτεί και να μας ευχαριστήσει που την ελευθερώσαμε. Είμαστε ενθουσιασμένοι για την επίσκεψη! Την ευχαριστούμε για τα δώρα. Δείχνουμε το παραμύθι και η πριγκίπισσα μας εξηγεί ότι είναι το αγαπημένο της παραμύθι.
Και εμείς θέλουμε να το διαβάσουμε αλλά δεν μπορούμε.
Έχουμε και πολλές απορίες γιατί το παραμύθι που μας έστειλες είναι πολύ διαφορετικό!
Τα παιδιά θέτουν τα ερωτήματά τους σε σχέση με το παραμύθι και η ΜΕΑ απαντά.
Βλέπουμε αν οι αρχικές υποθέσεις και παρατηρήσεις των παιδιών επιβεβαιώθηκαν.
Στο τέλος η πριγκίπισσα θέλει να γνωρίσει το κάθε παιδί. Περνά μπροστά από κάθε ένα παιδί που λέει το όνομά του και εκείνη ακουμπά στο πρόσωπο και τα μαλλιά του για να αναγνωρίσει τα χαρακτηριστικά του κάθε παιδιού (μύτη, μάτια στόμα, κοντά, μακριά μαλλιά, γυαλιά κλπ. ) Πως αντιδρά κάθε παιδί;

3η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Την ευχαριστούμε για τα βίντεο των φίλων της και της ζητάμε να δει τους πίνακες που έφτιαξαν οι ομάδες. Η ΜΕΑ εξηγεί ότι δεν μπορεί να δει. Πως θα καταλάβει τι γράψαμε ή ζωγραφίσαμε; Μπορούν τα παιδιά να βοηθήσουν και πως; Κάθε ομάδα σηκώνεται. Ο εκπρόσωπος της ομάδας περιγράφει το βίντεο και στη συνέχεια κάθε ομάδα παρουσιάζει τις καταγραφές του πίνακα μονής εισόδου. Η παρουσίαση μπορεί να γίνει με ένα από τους τρεις τρόπους: Λεκτική περιγραφή (λεκτική νοημοσύνη) Παρουσίαση ζωγραφικής (οπτική νοημοσύνη) Δραματοποίηση της καθημερινότητας του ατόμου (κιναισθητική νοημοσύνη). Η πριγκίπισσα είτε ακούει αυτά που περιγράφουν τα παιδιά είτε με τα χέρια της ακουμπά στην παγωμένη εικόνα που δημιούργησαν τα παιδιά για να καταλάβει ποια σκηνή της καθημερινότητας των ατόμων με αναπηρία έχουν αναπαραστήσει (πχ. τυφλός με μπαστούνι ή τυφλός με σκύλο) Μετά από κάθε παρουσίαση, οι υπόλοιπες ομάδες σκέφτονται αν υπάρχει και κάτι άλλο που να χρειάζεται το άτομο του βίντεο για να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του και συμπληρώνεται ο πίνακας με τις επιπρόσθετες ιδέες. Με ποιο τρόπο κάθε ήρωας κάλυψε τις ανάγκες του; Πως τα κατάφεραν; Είναι διαφορετικές; Είναι κάποιες που είναι ίδιες; Αν μας επισκεφτούν στο νηπιαγωγείο τι χρειάζεται εμείς να κάνουμε για να περάσουν καλά.

5ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: <

Να ζητούν και να παρέχουν βοήθεια όταν χρειάζεται
Να δοκιμάζουν νέες λύσεις αξιολογώντας το αποτέλεσμα των επιλογών τους
Να συνεισφέρουν σε συνεργατικές δραστηριότητες Β.1.1(ii)Να μη φοβούνται το καινούριο και να προσαρμόζονται στις αλλαγές
Να εκτιμούν τις περιστάσεις και να διατυπώνουν υποθέσεις για πιθανούς κινδύνους ώστε να λάβουν αποφάσεις για θέματα που τους/τις αφορούν
Να διαθέτουν ομαδικότητα, ανοχή και σεβασμό στις ανάγκες των άλλων 
Να χρησιμοποιούν τις δυνατότητες των μελών του σώματος για να κινηθούν και να ανταποκριθούν στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος
Να εφευρίσκουν νέους τρόπους για να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις ή δυσκολίες που προκύπτουν στο περιβάλλον δραστηριοποίησής τους
Να σέβονται τις δυσκολίες των ατόμων και να προσφέρουν τη βοήθειά τους όταν χρειαστεί

1η δραστηριότητα : <Παίζουμε αλλιώς!>

Κλείνουμε τα μάτια ενός παιδιού και δημιουργούμε μια διαδρομή που οριοθετείται με καρέκλες. Το παιδί με τη βοήθεια μιας ράβδου θα πρέπει να διασχίσει τη διαδρομή.
Τα παιδιά διασχίζουν διαδρομές με το ένα πόδι και τη χρήση μπαστουνιού και στην επιστροφή χρησιμοποιούν το άλλο πόδι.

Διαδρομή με μπαστούνι και με κλειστά μάτια

«Χαιρετάμε και τραγουδάμε αλλιώς!»
Τα παιδιά μαθαίνουν με την βοήθεια της Κυρίας Κικής το Αχ κουνελάκι στην νοηματική γλώσσα και Τα παιδιά μαθαίνουν επίσης τους αριθμούς

Μαθαίνουν τους αριθμούς στην νοηματική

«Ζωγραφίζουμε αλλιώς!»
Κολλάζ με διάφορα υλικά (πχ. υλικά της φύση, χαρτάκια γκοφρέ, οδοντογλυφίδες κλπ.).
για να μπορούν να γίνουν αντιληπτά από άτομα που δεν βλέπουν

2η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Τα παιδιά προτείνουν τρόπους τι μπορούν να κάνουν για να υποδεχτούν παιδιά με ξεχωριστές ικανότητες.

Παιδί σε αναπηρικό αμαξίδιο

Πως θα έρθει στο νηπιαγωγείο μας και στα δυο τμήματα;

Τα παιδιά σκέφτονται να βάλουν μια ράμπα γιατί η τάξη τους έχει ένα μεγάλο σκαλοπάτι

1ο τμήμα

2ο τμήμα

Παιδί που δεν βλέπει

Πως θα έρθει στο νηπιαγωγείο μας

Τα παιδιά φτιάχνουν λωρίδα διάβασης τυφλών στην αυλή του νηπιαγωγείου

Μπαίνουν στη θέση του παιδιού που δεν βλέπει.

Στην συνέχεια την φτιάχνουν μέσα στην τάξη για να μπει το παιδί στο νηπιαγωγείο

Κλείνουν τα ματια τους και ψηλαφίζουν αντικείμενα προσπαθώντας να τα αναγνωρίσουν.

Θέλουν να της φτιάξουν μια ζωγραφιά. Επειδή παρατηρούν ότι μια κανονική ζωγραφιά δεν μπορεί να την δει το παιδί ενώ μια ζωγραφιά ανάγλυφη θα την καταλάβει με την αφή της φτιάχνουν μια ζωγραφιά με μπαλάκια από γκοφρε.

Παιδί που δεν ακούει

Πως θα το υποδεχτούμε στο νηπιαγωγείο;

Τα παιδιά το καλωσορίζουνμε λέξεις που γνωρίζουν στην νοηματική γλώσσα και χαίρεται πολύ

Οι καινούριοι φίλοι μας. Μια δυνατή φιλία ξεκινά

3η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Διαβάζουν το παραμύθι < η Αργυρώ γελάει> και ζωγραφίζουν ότι τους άρεσέ από τ παραμύθι

Επίσης διαβάζουν τα παραμύθια < ο Μονόκερος του Μεσονυκτίου>και < δεν πειράζει που είσαι διαφορετικός>

6ο Εργαστήριο

Τίτλος: Αποφασίζω και δρω για μένα και τους άλλους

Να δείχνουν σεβασμό και ενδιαφέρον σε σχέση με τους διαφορετικούς τρόπους επικοινωνίας, ιδιαίτερα των ατόμων με αναπηρίες
Να λαμβάνουν υπόψη διάφορες παραμέτρους που αφορούν τον χώρο, τον χρόνο, τα μέσα και υλικά για να επιλύσουν προβλήματα αναπηρίας
Να σέβονται τις δυσκολίες των ατόμων και να προσφέρουν τη βοήθειά τους όταν χρειαστεί
Να συνεργάζονται για να επιλύσουν προβλήματα αναπηρίας ή να ανταποκριθούν σε σχετικές προκλήσεις

1η δραστηριότητα:

Τα παιδιά βλέπουν εικόνες με άτομα με αναπηρία και καλούνται να απαντήσουν στα ερωτήματα:

.<Ποια πράγματα μπορεί να κάνει;>

<Σε ποια πράγματα μπορεί να δυσκολεύεται;>

<τι μπορεί να τον βοηθήσει;>

2η δραστηριότητα

Αντιστοιχίζουν εικόνες με άτομα με αναπηρία με τα εξαρτήματα που θα του βελτιώσουν την καθημερινότητα του.

3η δραστηριότητα

Δημιουργία βίντεο για την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για τον σεβασμό των ατόμων με ξεχωριστές ικανότητες στις 3 Δεκεμβρίου, παγκόσμια ημέρα ατόμων με αναπηρία( το βίντεο μας περιλαμβάνει και κάποιες περσινές δράσεις στις οποίες συμμετείχαν πολλά από τα παιδιά μας σαν προνήπια).

Συμμετοχή του νηπιαγωγείου μας στην εκδήλωση ευαισθητοποίησης για τα άτομα με αναπηρία που διοργανώνει το ΥΠΑΙΘΑ σε συνεργασία με την Διεύθυνση Υποστήριξης Προγραμμάτων και Εκπαίδευσης για την Αειφορία

7ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

Τίτλος: <Τώρα ξέρω>

Να αναγνωρίζουν τι ξέρουν, τι θέλουν να μάθουν και πως το έμαθαν
Να συζητούν για τα επιτεύγματα και την πρόοδο τους
Να κάνουν περιγραφές με λογική σειρά και συνέπεια
Να υιοθετούν τους κανόνες/αρχές που διέπουν τη γλώσσα ως δομή και ως σύστημα επικοινωνίας

Να σέβονται τους συμμετέχοντες στην επικοινωνία και να αναγνωρίζουν τη συμβολή τους στην αλληλεπίδραση Β.1.3

1η δραστηριότητα

Η νηπιαγωγός ενημερώνει τα παιδιά ότι έχουν φτάσει στο τέλος των εργαστηρίων. Θυμίζει σε
όλους τον αρχικό τους προβληματισμό και τον λόγο για τον οποίο ξεκίνησαν για να
κάνουν τα συγκεκριμένα εργαστήρια.
Παραθέτει τον πίνακα (Τεχνική KWLH) με 4 στήλες και συμπληρώνουν τις δυο επόμενες.

2η δραστηριότητα

Αναφέρονται σε όλα τα εργαστήρια και αναστοχάζονται σε όλες τις δραστηριότητες
και δράσεις τους. Ενδεικτικά ερωτήματα που η νηπιαγωγός απευθύνει στα παιδιά: «τι θα μπορούσατε να κάνετε διαφορετικά; Τι θα θέλατε να ξανακάνετε; Υπάρχει κάτι που σας δυσκόλεψε αρκετά; Υπάρχει κάτι που σας μπέρδεψε; Υπάρχει κάτι που σας αναστάτωσε;».

3 δραστηριότητα

Ανάρτηση του προγράμματος στην ιστοσελίδα του νηπιαγωγείου για την διάχυση του στους γονείς και στην ευρύτερη κοινωνία.